Theo thống kê, có khoảng 200 công ty nằm trong hệ sinh thái bán dẫn của Ấn Độ, đưa quốc gia này trở thành điểm đến lý tưởng của các công ty và tập đoàn bán dẫn lớn nhất thế giới. Sự phát triển mạnh mẽ này đến từ sự kết hợp của các yếu tố chiến lược, chính sách hỗ trợ từ chính phủ và nền tảng nguồn nhân lực chất lượng cao. Tuy nhiên, điều đáng chú ý là mặc dù Việt Nam cũng đang có những bước tiến trong lĩnh vực này, nhưng khoảng cách về quy mô và hệ sinh thái vẫn còn đáng kể.
Yếu tố chiến lược và Chính sách hỗ trợ tại Ấn Độ
Chính phủ Ấn Độ đã triển khai các sáng kiến lớn như “Make in India” và “Digital India”, nhằm khuyến khích sản xuất nội địa, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao như bán dẫn. Các sáng kiến này không chỉ giúp xây dựng cơ sở hạ tầng sản xuất hiện đại mà còn tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các công ty công nghệ toàn cầu. Đặc biệt, Ấn Độ đã đưa ra các gói hỗ trợ tài chính quy mô lớn, hỗ trợ cả việc xây dựng nhà máy sản xuất chip (fabs) và trung tâm nghiên cứu (R&D).
Việt Nam, trong khi đó, đã có những chính sách khuyến khích phát triển công nghệ cao, chẳng hạn như các ưu đãi thuế cho các doanh nghiệp sản xuất linh kiện điện tử. Tuy nhiên, so với Ấn Độ, các chương trình tại Việt Nam vẫn còn nhỏ lẻ và chưa đồng bộ, đặc biệt là thiếu những sáng kiến quy mô lớn như “Make in India”.
Nguồn nhân lực và Giáo dục chuyên sâu
Ấn Độ sở hữu một đội ngũ kỹ sư và nhà khoa học giàu kinh nghiệm, được đào tạo từ các cơ sở giáo dục hàng đầu như IITs (Indian Institutes of Technology). Đặc biệt, các chương trình đào tạo chuyên sâu về thiết kế và sản xuất bán dẫn đã được mở rộng, cung cấp nhân lực chất lượng cao cho ngành công nghiệp. Nguồn nhân lực này không chỉ đáp ứng nhu cầu nội địa mà còn phục vụ cho các dự án quốc tế, giúp tăng cường vị thế của Ấn Độ trên bản đồ bán dẫn toàn cầu.
Ở Việt Nam, việc đào tạo chuyên sâu về lĩnh vực bán dẫn mới chỉ ở giai đoạn đầu. Dù có một số trường đại học như Đại học Bách Khoa Hà Nội, TP.HCM đã mở các khóa học liên quan đến thiết kế vi mạch, nhưng quy mô và sự liên kết giữa đào tạo và nhu cầu thực tế của ngành vẫn còn hạn chế. Việt Nam hiện phải phụ thuộc nhiều vào nguồn chuyên gia nước ngoài để phát triển các dự án công nghệ cao.
Hệ sinh thái bán dẫn toàn diện của Ấn Độ
Hệ sinh thái bán dẫn của Ấn Độ trải rộng từ nghiên cứu tiền cạnh tranh (pre-competitive research), thiết kế, sản xuất, đến cung cấp thiết bị. Hình minh họa cho thấy sự đa dạng trong chuỗi cung ứng của Ấn Độ với sự tham gia của các tập đoàn lớn như Intel, Qualcomm, AMD, và các nhà cung cấp thiết bị như Applied Materials, Lam Research, Synopsys. Điều này tạo ra một chuỗi giá trị toàn diện và bền vững, giúp Ấn Độ giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu linh kiện và công nghệ từ nước ngoài.
Trong khi đó, hệ sinh thái bán dẫn của Việt Nam vẫn còn ở giai đoạn sơ khai. Hiện tại, Việt Nam chủ yếu tham gia vào khâu gia công và lắp ráp cho các công ty quốc tế, chẳng hạn như Intel và Samsung. Mặc dù các công ty lớn này đã đặt nhà máy tại Việt Nam, nhưng các hoạt động liên quan đến R&D và sản xuất chip cốt lõi (fabs) vẫn chưa được đầu tư đáng kể.
Tận dụng xu hướng địa chính trị và cầu nối quốc tế
Ấn Độ đã thành công trong việc tận dụng các xu hướng địa chính trị toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh nhiều quốc gia tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc. Các mối quan hệ đối tác chiến lược với Mỹ, Nhật Bản và EU đã giúp Ấn Độ tiếp cận công nghệ tiên tiến và nhận được sự hỗ trợ phát triển ngành bán dẫn nội địa.
Việt Nam cũng có những bước tiến tương tự nhờ quan hệ thương mại chặt chẽ với Mỹ và EU. Tuy nhiên, Việt Nam chưa có các chương trình hợp tác dài hạn liên quan đến chuyển giao công nghệ cao trong lĩnh vực bán dẫn. Đây là điểm mà Việt Nam cần cải thiện để tăng khả năng cạnh tranh với các quốc gia như Ấn Độ.
Nhu cầu nội địa và sự phát triển của thị trường công nghệ cao
Nhu cầu nội địa của Ấn Độ về smartphone, ô tô điện, và thiết bị IoT là một động lực lớn thúc đẩy ngành bán dẫn. Hơn nữa, sự bùng nổ của các công nghệ như AI, 5G, và IoT đã tạo ra một môi trường thuận lợi để ngành công nghiệp này phát triển mạnh mẽ.
Việt Nam cũng đang chứng kiến nhu cầu gia tăng đối với các sản phẩm công nghệ cao, đặc biệt là smartphone và thiết bị điện tử gia dụng. Tuy nhiên, quy mô thị trường nội địa nhỏ hơn nhiều so với Ấn Độ, dẫn đến sức ép phát triển ngành bán dẫn chưa đạt đến mức tương tự.
Hướng đi nào cho Việt Nam?
Ấn Độ đã chứng minh rằng việc kết hợp chiến lược chính sách, đầu tư vào giáo dục và cơ sở hạ tầng, cùng với sự tận dụng các cơ hội địa chính trị là chìa khóa để phát triển ngành bán dẫn. Việt Nam, mặc dù đang có tiềm năng, cần một chiến lược toàn diện hơn để thu hẹp khoảng cách. Điều này bao gồm việc xây dựng hệ sinh thái bán dẫn, tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực công nghệ cao, và đẩy mạnh đào tạo chuyên sâu để chuẩn bị cho thế hệ kỹ sư bán dẫn tương lai.
Với sự nỗ lực và cam kết từ cả chính phủ và các doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng xu thế toàn cầu để vươn lên trong ngành công nghiệp bán dẫn, dù hành trình này vẫn còn dài và đầy thách thức.
