Trong chuyên mục nhân vật có tầm ảnh hưởng trong thế giới bán dẫn hôm nay, hãy cũng ICTC – IC Training Center Vietnam tìm hiểu về Christophe Fouquet – CEO của ASML nhé.
Ai trong ngành bán dẫn hẳn đều biết đến ASML – công ty Hà Lan trị giá hơn 300 tỷ USD, được mệnh danh như “gã khổng lồ” bất bại và không thể thay thế. Đứng sau sức mạnh công nghệ đó là một người đàn ông với gần hai thập kỷ gắn bó: Christophe Fouquet, tân CEO của ASML – người đang chèo lái con tàu công nghệ vượt qua những làn sóng chính trị và cạnh tranh khốc liệt.
Christophe Fouquet sinh năm 1973 tại Grenoble, miền Đông Nam nước Pháp. Đây là nơi nổi tiếng với các viện nghiên cứu khoa học và kỹ thuật. Ông theo học ngành Vật lý tại Institut National Polytechnique de Grenoble, tốt nghiệp thạc sĩ vào năm 1997. Một số công ty mà Fouquet đã từng làm việc trước khi gia nhập ASML là Applied Materials – một trong những “tay chơi” lớn trong thiết bị chế tạo chip. Ông đảm nhận vai trò Global Product Manager. Sau đó, ông chuyển sang KLA‑Tencor, đảm nhiệm chức Director of Marketing trong khoảng 5 năm . Khoảng thời gian này giúp ông tích lũy kinh nghiệm về phát triển sản phẩm, thị trường và kỹ sư bán dẫn, chuẩn bị cho bước đột phá tiếp theo.
Gia nhập ASML từ năm 2008, ông đi lên từ những vị trí kỹ thuật và quản lý quan trọng như Giám đốc chiến lược, Giám đốc sản phẩm, và là một trong những người đóng vai trò then chốt trong hành trình phát triển công nghệ in thạch bản EUV (Extreme Ultraviolet Lithography). EUV chính là “vũ khí bí mật” đưa ASML lên đỉnh chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu với tư cách công ty duy nhất trên thế giới có khả năng sản xuất loại máy này.
Điều gì khiến máy in thạch bản EUV của ASML trở nên độc quyền? Câu trả lời nằm ở sự phức tạp đến mức siêu thực. Để chế tạo một cỗ máy EUV, ASML cần sự cộng tác từ hàng trăm công ty trên toàn cầu, bao gồm Carl Zeiss (Đức) cho hệ thống quang học với độ chính xác dưới một phần nghìn sợi tóc, và Trumpf (Đức) cung cấp nguồn laser công suất cực cao. Cỗ máy trị giá 400 triệu USD này có kích thước như một toa tàu, gồm hơn 100.000 bộ phận, và mất hàng tháng trời để lắp ráp và hiệu chỉnh. Việc mô phỏng và kiểm soát tia EUV – một loại tia cực tím có bước sóng ngắn gấp 14 lần tia DUV đòi hỏi môi trường chân không, gương phản xạ đặc biệt và thuật toán điều khiển tinh vi vượt xa phần lớn công nghệ hiện nay. Không có quốc gia hay công ty nào ngoài ASML có thể tích hợp được toàn bộ chuỗi công nghệ đó.
Chính điều này khiến ASML trở thành tâm điểm trong các cuộc chiến công nghệ giữa các cường quốc. Trung Quốc – một thị trường tiềm năng lớn, nhiều lần tìm cách tiếp cận máy EUV nhưng liên tục vấp phải rào cản xuất khẩu do Mỹ gây áp lực. Trong khi đó, Mỹ và đồng minh lại muốn đảm bảo công nghệ này không rơi vào tay các đối thủ cạnh tranh. Fouquet trên cương vị CEO đang phải đi trên một dây thăng bằng mong manh giữa lợi ích thương mại và các ràng buộc chính trị. Ông không ngần ngại chỉ trích các chính sách thuế quan và kiểm soát xuất khẩu có thể làm chậm đà phát triển của trí tuệ nhân tạo và gây tổn hại đến chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tuy nhiên, Fouquet không chỉ là người phát ngôn cho lợi ích của ASML. Ông còn là người truyền cảm hứng trong nội bộ công ty. Ông hiểu rằng đổi mới không chỉ là khẩu hiệu mà là “tôn chỉ sống còn”. Ông từng dẫn đầu nhóm phát triển EUV, kiên trì theo đuổi công nghệ này trong gần một thập kỷ dù liên tục bị hoài nghi, cho đến khi EUV trở thành cột mốc thay đổi cuộc chơi của cả ngành bán dẫn.
Câu chuyện của Fouquet gợi nhắc đến hình ảnh những nhà phát minh kiên định, dám đi ngược số đông. Thời điểm ASML đầu tư vào EUV, nhiều người gọi đó là “canh bạc”, khi hàng tỷ USD đổ vào mà không có gì đảm bảo thành công. Thế nhưng, chính sự bền bỉ, niềm tin vào đội ngũ kỹ thuật, cùng khả năng xây dựng hệ sinh thái hợp tác toàn cầu, đã biến giấc mơ thành hiện thực. Ngày nay, EUV không chỉ giúp tạo ra các con chip dưới 5nm, mà còn mở ra kỷ nguyên mới với công nghệ High-NA EUV, cho phép sản xuất chip tiến gần đến ngưỡng 2nm, phục vụ cho các ứng dụng AI, điện toán lượng tử, và các hệ thống siêu mạnh khác.
Fouquet từng ví ASML như “một chiếc đồng hồ tinh vi mà mỗi bánh răng phải vận hành hoàn hảo”, và vai trò của ông là giữ cho cỗ máy đó không chỉ chính xác, mà còn tiến về phía trước. Trong bối cảnh cổ phiếu ASML bị ảnh hưởng bởi những lo ngại địa chính trị, ông chọn cách mở rộng các hoạt động vận động chính sách tại Washington, Brussels và The Hague nhằm bảo vệ lợi ích công nghệ của châu Âu và duy trì vị thế dẫn đầu của ASML.
Không màu mè, không xuất hiện thường xuyên trước công chúng như Elon Musk hay Jensen Huang, nhưng Fouquet lại chính là người đang nắm giữ công nghệ cốt lõi quyết định tương lai của ngành bán dẫn. Câu chuyện thành công của ông không phải là kỳ tích xảy ra sau một đêm, mà là kết quả của hàng chục năm làm việc âm thầm, hiểu sâu công nghệ, và hơn hết là tinh thần đổi mới không ngừng nghỉ đúng như triết lý mà ông luôn theo đuổi: “Innovation is our default.”
